Tarımsal Kooperatifçilik Çalıştayı Yapıldı
“2023 Hedefleri Doğrultusunda Tarım Sektörü” ana teması ile 23-24 Eylül 2021 tarihlerinde online ve yüz yüze formatta Hilton Garden Inn - Mardin’de düzenlenecek olan KAYES-IV Kongresine hazırlık amacıyla tasarlanan altıncı çalıştay olan Tarımsal Kooperatifçilik Çalıştayı 24 Ağustos 2021 tarihinde online formatta gerçekleşti.
Moderatörlüğünü ASEAD Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. İbrahim ÖRNEK’in yaptığı çalıştaya, Alman Kooperatifleri Federasyonu (DGRV) Türkiye Proje Koordinatörü İfakat GÜRKAN, Türkiye Eğitim Koordinatörü Prof. Dr. Salahattin KUMLU ve Uzman / Ziraat Mühendisi Gürkan İLTUŞ, Bursa Bölgesi Tarım Kooperatifleri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman ÖZKAN, Denizli Bölgesi Haykoop Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet VAROL, Boğatepe Çevre Yaşam Derneğinden İlhan KOÇULU ve Mardin Artuklu Ziraat Odası Başkan Yardımcısı Tacettin HAZAR katıldı. Katılımcılar Türkiye'deki kooperatifçiliğin sorunlarını tartıştılar ve yurt dışı örnekler ile karşılaştırdılar.KATILIMCILAR
1. İfakat GÜRKAN – DGRV Türkiye Proje Koordinatörü
2. Prof. Dr. Salahattin KUMLU – DGRV Türkiye Eğitim Koordinatörü
3. Gürkan İLTUŞ – DGRV Türkiye Uzman / Ziraat Mühendisi
4. Osman ÖZKAN – Bursa Bölgesi Tarım Kooperatifleri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
5. Mehmet VAROL – Denizli Bölgesi Haykoop Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
6. İlhan KOÇULU – Boğatepe Çevre Yaşam Derneği / KARS
7. Tacettin HAZAR – Mardin Artuklu Ziraat Odası Başkan Yardımcısı
SONUÇ BİLDİRİSİ
1. Sektörlerde durum analizi yapılarak hangi alanda ve hangi amaçla kooperatif kurulması gerektiğine karar verilmelidir.
2. Kuruluş öncesi en az 3 yılı kapsayan bir fizibilite çalışması yapılmalı ve sadece olumlu fizibilite sonuçlarına sahip kooperatiflerin kurulması özendirilmeli ve desteklenmelidir.
3. Kooperatifler kurulurken ortakların taahhüt edeceği sermaye fizibilite sonuçlarına göre belirlenmeli ve ortakların taahhüt ettikleri sermayeyi ödemeleri sağlanmalı veya ödemeleri garanti altına alınmalıdır.
4. Kooperatifler Kanunu’na aykırı olmayacak şekilde kooperatiflerin kendi ana sözleşmelerini oluşturmalarına fırsat verilmelidir.
5. Kooperatif ortaklarının kooperatif faaliyetlerine ve kurullara katılmalarını teşvik edici tedbirler alınmalıdır. Ana sözleşmelerde yer almasına rağmen uygulanmasından kaçınılan risturn ödemesi mevzuata uygun ve amaca hizmet edecek şekilde uygulanmalıdır.
6. Yönetim kurulu ve denetim kuruluna seçilecek ortakların kooperatifçilik alanında eğitim almalarını sağlayıcı “sertifikalandırma modeli”ne geçilmelidir.
7. Denetim kurullarının görevlerini mevzuata uygun olarak yapmaları sağlanmalıdır.
8. Kooperatiflere yönelik riske dayalı dış denetimler yapılmalı ve bu denetimi yaptırmayan kooperatifler kamu desteklemelerinden ve kooperatiflere tanınan ayrıcalıklardan faydalandırılmamalıdır.
9. Kooperatiflerin yönetim kurullarının mevzuata uygun olarak ayda en az bir defa toplanarak karar alması ve alınan kararları karar defterine kaydetmesi sağlanmalıdır.
10. Kooperatiflerde başta kooperatifçilik olmak üzere ihtiyaç duyulan konularda eğitilmiş deneyimli profesyoneller çalıştırılması özendirilmelidir.
11. Siyasi çevreler kooperatifçiliğin geliştirilmesi için itici güç olmalıdır.
12. Kooperatifler, bölge ve merkez birlikleri hizmet yeterlilik belgesiyle akredite edilmeli, hizmet yeterlilik belgesini alanlar kamu desteklemelerinden faydalanmada ayrıcalıklı olmalıdır.
13. Kooperatifçiliğin geliştirilebilmesi ve yaygınlaştırılabilmesi için sosyal sermayenin güçlendirilmesi gerekmektedir. Sosyal sermayenin artırılması için sosyal projelerin geliştirilerek uygulanmasına, kooperatifçilik sektöründe şeffaflığın arttırılmasına, kooperatiflerin ticari ve sosyal faydalarını tanıtıcı etkinliklerin yapılmasına önem verilmelidir.
14. Her kooperatif kendi sektöründe uzmanlaşmalı ve uzmanlık alanına göre ilgili üst birliğe ortak olmalıdır. Karşılıklı işbirliği yapılmaması ve bunun belgelendirilememesi halinde ortaklık kendiliğinden düşmelidir.
15. Kooperatiflerin kendi ürünlerinde markalaşmaları artırılmalı tarladan rafa uzanan süreç takip sistemiyle etkin pazarlama stratejileri oluşturulmalıdır.
16. Mardin ve bölgesinde tarımsal kooperatifçilik teşvik edilmelidir.
17. Türkiye’de üç farklı bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren kooperatiflerin çalışmalarını hızlandırabilmesi ve daha etkin olabilmeleri amacıyla süreçlerini tek bir çatı altında yönetecekleri bir kurumun oluşturulması gerekmektedir. Sorumlu olan bu bakanlıkların arasında gerekli koordinasyon yeterli düzeyde sağlanmalıdır.
18. Türkiye Milli Kooperatifler Birliği’ne bağlı bir kooperatifçilik eğitim merkezi açılmalıdır ve bu merkez Türkiye’deki tüm kooperatiflere, kooperatifçilik eğitiminin geliştirilmesine yönelik hizmet vermelidir.
19. Seminerler, çalıştaylar ve kongreler ile vatandaşlar arasında kooperatifçilik bilinci artırılmalıdır.
20. Tüketiciler kooperatif ürünlerine güvendikleri için kooperatifler tüketicilere karşı sorumluluklarını yerine getirecek şekilde yapılanmalı ve faaliyet göstermelidir.
21. Kamu politikaları kooperatiflerin girişimci ve etkin olmalarını arttıracak şekilde olmalı, başarılı kooperatifler ödüllendirilmeli ve özendirilmelidir.
22. Kooperatiflerin ihtiyaç duyduğu ürün ve hizmetlerin birbirlerinden temini amacıyla merkez birlikleri ve bölge birliklerince bir iletişim ağı oluşturulmalıdır.
23. Merkez Birliği / Bölge Birliği / Birim kooperatifleri çalışanlarına proje yazma eğitimleri verilmelidir. Bu kooperatifler proje çağrılarına kendi uzman kadroları ile başvurmaları durumunda kendi ihtiyaçlarını ve çözüm yollarını projede en iyi şekilde açıklama imkânı bulacaklar ve doğru çıktılara zamanında ulaşabileceklerdir.
24. İlkokuldan başlamak üzere Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda Kooperatifçilik dersi verilmeli, öğrencilerin kooperatifçiliğin avantajlarını dünyadaki uygulamaları ile öğrenmeleri sağlanmalıdır.